«کفتربازان»- بازآفرینیی از واقعیتی
به طعم شوکران
«...باورم نمیشد که نویسنده یی با این صلابت ، بخشی از واقعیت جامعۀ افغانی را چون آن کوتاه - داستان « آفتابگرفته گی » باز آفریند و در این باز آفرینی نیازی به افزایش نقد ذهن خود نداشته باشد. باز آفرینی و نقد، هر دو، عملیه های اندیشه اند. نویسندۀ « کفتربازان » نقد را در خود باز آفرینی گنجانده است. ریالیزم ارغند در این داستان، با نقدی بسیار ماهرانه مستور، همراه است...»
عبدالله نایبی
گفتنی هایی پیرامون رومان
« کفتر بازان»
«...در رومان « کفتر بازان » عناصر داستانی در یک هارمونی موزون بحرکت جمعی خود ادامه میدهند . دقت هنرمندانه در تیپ سازی ، توصیف حالات و کیفیت ها ،کالبد شکافی روانی آدمها،ایجاد فراز و فرود های طبیعی و همآهنگی منطق رخداد ها از چیره دستی نویسنده خبر میدهد . تصویر سازیهای نویسنده در داستان مانند برخی ها تجملی ، تحمیلی و تصنعی نیست . نمایش گوشه های از زندگانی انسانها تیپیک و تمثیل علایق ، عواطف و کیفیت های ذهنی و روانی آنها بسیار راحت ، طبیعی و منطقی بوده و در عین حال با هنرمندی و زیبایی نشان داده میشود ...»
ربانی بغلانی
جلوه های فرهنگ مرد م، در رمان
کفتربازان
«...دومین اثر داستانی داکتر ببرک ارغند، نویسنده و قصه نویس نام آور کشور ما بدستم رسید که از خواندن آن لذت بردم ببرک ارغند، سال گذشته، رمان «پهلوان مراد و اسپی که ا صیل نبود» را هم چاپ کرده بود که بدون شک یکی از رمان ها ی موفق در ادبیات کشور ما بشمار می رود. اما رمان «کفتر بازان» ارغند، از فضاء و محیط، زبان و فرهنگ و سنت های مردم شهر، بخصوص مردم کابل سخن میگوید. از چگونگی گویش زبان گفتاری، از عادات و رسوم و سرگرمی های مردم و چندی و چونی زنده گی آنها و بسیار چیز های دیگر. افزود بر آن، از اینکه مرد م عادی چگونه و در کدام موارد ضرب المثل ها، سخنان حکمت آمیز و پند ها و اندرز ها را سر مشق زنده گی خود قرار میدهند و چگونه با آن رفتار میکنند. و چطور این سخنان حکیمانه و امثال، در زنده گی آنها ریشه های عمیق زبانی، فرهنگی و سنتی دارند.رمان، پایان غم انگیزی دارد. کشته شدن مرموز میرزا، با بدگمانی رییس افشاری، مرگ نازکبدن و شاه افضلی با زهر مار، سکته قلبی عین الله و زنش ببو و تنها ماندن عینی پسر عین الله و افتادن از دپ و دوران و باز همان کفتر ها و کفترخانه و .. تولستوی می گفت: «بسیا ر اتفا ق می افتا د که به مرگ قهرمانان داستانم می گریستم» و در این رمان، همان اتفاقی ا ست که رخداده است...»
دستگیر نایل
« کفتر بازان »
رمان تازهء ببرک ارغند
«...در مورد نخستين رمان ببرک ارغند ، نوشته بودم : « وقتي رمان « پهلوان مراد و اسپي که اصيل نبود » را در دست گرفتم ، با بي ميلي ناشي از پيش داوري شروع به خواندن آن کردم ؛ شب صبح شد ، ولي ديدم که نمي توانم کتاب را ببندم و به خواب روم . وقتي رمان به آخر رسيد ، فکر کردم که عالي ترين فلم هنري در مورد بزکشي و پهلوانان بزکش را ديده ام . و بار ديگر به خاطر پيش داوري خودم را سرزنش کردم .
و امّا ، از ديد من ، اهميت اين دو رمان ببرک ارغند ، بيش از هر جهت ديگر ي در ثبت هنرمندانهء شيوهء زنده گي و برخی جنبه های فرهنگ و فلکلور مردم براي نسل هاي آينده است - فرهنگ و فلکلوري که ممکن است باد جاري گلوباليزم ، آن را از برخي جهات به کلي دگرگون سازد و احتمالاً هم از بيخ و بن برچيند و شيوهء زنده گي مردم هم خواهي نخواهي در تداوم و قوام روندهاي جاري در افغانستان ناگزير از بيخ و بن دگرگون خواهد شد. و از برکت همين ويژه گی رمان های ببرک ارغند در آينده ها نيز به تاق نسيان نخواهند رفت...»
حميد عبیدی
کفتربازان تصویری
از زنده گی
«...رمان ریالستی "کفتر بازان " تصویر زیبایی از زنده گی قشر های محروم و متوسط جامعه ارایه میدهد . از لحاظ کاربرد واژه های عامیانه ، ضرب المثلهای مروج در زبان دری فارسی ، اصطلاحات کفتربازی و گدی پرانبازی بسیار غنی است . رسم و رواجها و عقاید و باورهای مردم نسبت به اشیا در آن بطور گسترده یی بازتاب یافته است...»
عبداللۀ شادان برنامۀ اندیشه و هنر رادیوی بی بی سی
